رنگ فیروزه ای Turquoise color  رنگ ملی ایرانیان و نماد همبستگی و اتحاد ملت

برای شناخت بهتر و درک بیشتر از مفاهیم رنگ فیروزه ای، ابتدا باید به منبع این رنگ یعنی سنگ فیروزه اشاره ای داشت.

فیروزه به رنگ‌های آبی - آبی مایل به سبز - سبز یافت می‌شود.
فیروزه در مناطق آمریکا، مکزیک، شیلی، چین، مصر، ایران و هندوستان به صورت انبوه و در دیگر نقاط مختلف جهان بصورت پراکنده یافت می شود.
بهترین نوع فیروزه جهان به دلیل امتداد داشتن رگه‌های فیروزه از خراسان تا هندوستان ، فیروزه نیشابوری و هندی می‌باشد.
همچنین در شهر بابک استان کرمان،معدن فیروزه بزرگی وجود دارد که قابل مقایسه با فیروزه نیشابور است.
معدن فیروزه نیشابور از کهن‌ترین معادن فیروزه جهان استکه از ۲۰۰۰ سال پیش از آن سنگ فیروزه استخراج می گردید.

فیروزه، یکی از کهن ترین کانی های شناخته شده در ایران به شمار می رود و در فرهنگ ایرانی، همواره گوهری مقدس و ارزشمند بوده است. یافته های باستانی مربوط به هزاره های پیش از میلاد، از جمله: مهره های فیروزه در قبرهای شهر سوخته و قبرهای دوره محمد جعفر و کاربرد طلسم گونه ی فیروزه در سنگ نشانی ظروف جیرفت، ارتباط فیروزه با باورها و اعتقادات پیشینیان را نشان می دهند.

در دوران پیش از اسلام در ایران نیز، کاربرد فیروزه در تزئین و ساخت ظروف سلطنتی، مهرها، زیور آلات، جنگ افزارها، اشیاء آیینی و غیره دیده می شود. ارزش مادی و زیبایی گوهرها و سنگ های گرانبها، به عنوان عنصری تزئینی، همواره مورد توجه هنرمندان بوده است.

از آنجا که مهم ترین شاخصه ی هنر ایرانی، مفاهیم نمادین نهفته در آثار است و متون دوران اسلامی حاکی از آن است که باورها و اعتقادات پیشینیان، در به کارگیری گوهرها، نقش به سزایی داشته اند و آنچه که موجب شکل گیری بسیاری از این مفاهیم می شود، نخست رنگ و نمود گوهر است

ایرانیان به قداست فیروزه معتقد بودند، فیروزه را سنگ چشم زخم می نامیدند و باور داشتند که همراه داشتن آن آرامش بخش است و دارنده ی آن بر دشمنان پیروز می شود. در واقع، نمادگرایی فیروزه با رنگ آن پیوند تنگاتنگی داشته است و رنگ فیروزه ای که در القاء مفاهیم معنوی مؤثر بوده است، زینت بخش آثار هنری می گردد،

از اینرو در دوران پس از تسلط اسلام بر ایران نیز فیروزه و جلوه های رنگی آن، که با فرهنگ ایرانی همخوانی داشته و دارد، در قالب عناصری نمادین، در هنر معماری ایرانی – اسلامی تجلی می یابند آنگونه که در مناره ها و گنبدهای مساجد و اماکن مقدس و کاشیکاریهای دیواره ها می توان بوضوح آنرا مشاهده نمود.

رنگ فیروزه ای
بیش از نیمی از شناخت انسان از اشخاص و اشیا به تشخیص رنگ وابسته است. رنگ با جنبه های مختلفی از زندگی انسان، از باورهای مذهبی گرفته تا فرهنگ ملی مرتبط و آمیخته بنابراین پدیده رنگ از این قابلیت برخوردار است که در یک نهاد اجتماعی و فرهنگی در طول تاریخ عهده دار نقش یا نقش های نشانه ای گردد.

فیروزه ای، رنگی با ارزش های مثبت نشانه شناختی نزد ایرانیان
سنگ فیروزه به خاطر رنگ و ویژگی هایی که در باور عامه به آن نسبت داده می شد، مانند خوش یمن بودن و حائل شدن در برابر نظر بد، سنگی محبوب قلمداد شده است. استفاده از فیروزه در زینت آلات و جلد کتاب های باارزش رواج داشته و حتی در ظرف ها و اثاثیه برخی حکمرانان و اشراف به کار می رفته است. این گونه بود که فیروزه ای به عنوان رنگی با ارزش های مثبت نشانه شناختی نزد ایرانیان شناخته شد و رواج پیدا کرد و ایرانیان به رویت این رنگ در محیط عادت کردند. رنگ فیروزه ای در ظروف سفالین نیز یکی دیگر از کاربردهای این رنگ را در تولیدات و مصنوعات ایرانی می نمایاند. چنان که می دانیم، یکی از جنبه های بازنمود فرهنگ در تولیدات و مصنوعات روی می نمایاند.

رنگ؛ نشانه ای فرهنگی نزد ایرانیان 
بر اساس فدمت استفاده از رنگ فیروزه ای در فرهنگ و هنر ایران زمین متاسفانه کارکردهای نشانه شناختی رنگ فیروزه ای نزد ایرانیان به صورت نا آگاهانه مورد استفاده قرار می گیرد؛ مثلاً از نوعی نیست که به رنگ سیاه در عزا یا سفید در عروسی نسبت داده می شود. باید به این نکته توجه کرد که گاهی نشانه های پنهان ، نقش تأثیرگذارتری نسبت به نشانه های آشکار دارند. هرچند نامشخص ولی آزمون وران معناهایی را به رنگ فیروزه ای منتسب می دانستند. حوزه معنایی تداعی ها، مفاهیمی چون آرامش، معنویات و احساسات لطیف را فرا می گیرد.

ویژگی های تاریخی بودن، کهن گرایی و سنت مداری که برای فیروزه ای معرفی شد، به همراه لطافت زنانه ای که آزمون وران برای فیروزه ای مورد تأکید قرار دادند، شبکه ای از مفاهیم را می سازد که به لحاظ فرهنگی بسیار نمادین و مؤثر عمل می کند؛ رنگی که نشان از قدمت، سنت، فرهنگ و تاریخ دارد و به گواه آزمون وران رنگی شاد و تأثیرگذار نیز هست؛ رنگی که در بناها و ادبیات، ابزار بیان استعاره است، و می تواند میان سنگ (فیروزه) و آب و آسمان در اندیشه ایرانی پیوند برقرار کرده و رنگ ملی ایرانیان که نماد شناختی و همبستگی ملیست باشد